Ο Αβραάμ Λίνκολν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες στην αμερικανική ιστορία, κυρίως λόγω του ρόλου του στην κατάργηση της δουλείας και στη διατήρηση της Ένωσης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Ωστόσο, η στάση του απέναντι στη δουλεία δεν ήταν σταθερή από την αρχή, αλλά εξελίχθηκε σταδιακά, επηρεασμένη από τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής.
Στο βιβλίο του The Fiery Trial: Abraham Lincoln and American Slavery, ο ιστορικός Eric Foner αναλύει λεπτομερώς τη μεταμόρφωση των απόψεων του Λίνκολν για τη δουλεία, εστιάζοντας στις πολιτικές, κοινωνικές και νομικές διαστάσεις του ζητήματος. Ο Foner παρουσιάζει τον Λίνκολν ως έναν πολιτικό ηγέτη που δεν ξεκίνησε την καριέρα του ως ριζοσπάστης καταργητής της δουλείας, αλλά προσαρμόστηκε σταδιακά στις εξελίξεις της εποχής, λαμβάνοντας αποφάσεις που καθόρισαν την αμερικανική ιστορία.
Οι Πρώτες Απόψεις του Λίνκολν για τη Δουλεία
Στα νεανικά του χρόνια, ο Λίνκολν δεν ήταν υπέρμαχος της άμεσης κατάργησης της δουλείας, αλλά τη θεωρούσε ηθικά απαράδεκτη. Μεγαλώνοντας στο Κεντάκι και το Ιλινόις, εκτέθηκε σε διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη δουλεία. Αν και δεν υποστήριζε την επέκτασή της, δεν ήταν ακόμα έτοιμος να προωθήσει τη συνολική της κατάργηση.
Κατά τη δεκαετία του 1830 και του 1840, ως μέλος του Κόμματος των Ουίγων (Whig Party), ο Λίνκολν αντιτάχθηκε στη δουλεία κυρίως για νομικούς και οικονομικούς λόγους. Υποστήριζε ότι η δουλεία ήταν αντίθετη προς τις αρχές της αμερικανικής δημοκρατίας, αλλά πίστευε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν είχε τη συνταγματική εξουσία να την καταργήσει στις πολιτείες όπου ήδη υπήρχε.
Η Άνοδος του Ζητήματος της Δουλείας στην Πολιτική
Κατά τη δεκαετία του 1850, η δουλεία έγινε κεντρικό θέμα στην αμερικανική πολιτική, ιδιαίτερα με τον Νόμο του Κάνσας-Νεμπράσκα (Kansas-Nebraska Act) του 1854, που επέτρεπε στις νέες πολιτείες να αποφασίζουν αν θα επιτρέψουν τη δουλεία. Η νομοθεσία αυτή ενίσχυσε τις εντάσεις μεταξύ Βορρά και Νότου και ώθησε τον Λίνκολν να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στο αντι-δουλεμπορικό κίνημα.
Οι δημόσιες συζητήσεις του με τον Στίβεν Ντάγκλας (Lincoln-Douglas Debates) το 1858 ανέδειξαν τον Λίνκολν ως έναν από τους κύριους αντιπάλους της δουλείας. Αν και δεν υποστήριζε την απόλυτη φυλετική ισότητα, επέμενε ότι η δουλεία δεν έπρεπε να επεκταθεί σε νέες πολιτείες. Αυτή η θέση τον οδήγησε στην ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και τελικά στην εκλογή του ως Προέδρου το 1860.
Ο Εμφύλιος Πόλεμος και η Μεταστροφή της Πολιτικής του Λίνκολν
Αρχικά, ο Λίνκολν επικεντρώθηκε στη διατήρηση της Ένωσης και όχι στην άμεση κατάργηση της δουλείας. Ωστόσο, καθώς ο Εμφύλιος Πόλεμος εξελισσόταν, συνειδητοποίησε ότι η κατάργηση της δουλείας ήταν απαραίτητη τόσο για ηθικούς όσο και για στρατηγικούς λόγους.
Η Διακήρυξη Χειραφέτησης (Emancipation Proclamation) του 1863 αποτέλεσε το πρώτο σημαντικό βήμα προς την κατάργηση της δουλείας. Αν και ίσχυε μόνο στις εξεγερμένες πολιτείες και δεν απελευθέρωνε όλους τους σκλάβους, έθεσε τις βάσεις για μια συνολική αλλαγή. Επίσης, είχε σημαντικές διεθνείς επιπτώσεις, καθώς αποθάρρυνε τη Βρετανία και τη Γαλλία από το να υποστηρίξουν τη Συνομοσπονδία.
Η 13η Τροπολογία και η Οριστική Κατάργηση της Δουλείας
Ο Λίνκολν αντιλήφθηκε ότι η Διακήρυξη Χειραφέτησης από μόνη της δεν επαρκούσε για να εξαλείψει τη δουλεία οριστικά. Έτσι, υποστήριξε σθεναρά τη 13η Τροπολογία του Συντάγματος, η οποία υιοθετήθηκε το 1865 και απαγόρευσε τη δουλεία σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η τροπολογία αυτή αποτέλεσε το αποκορύφωμα των προσπαθειών του Λίνκολν και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος να εξασφαλίσουν ότι η δουλεία δεν θα μπορούσε να επανέλθει μετά τον πόλεμο. Παρότι ο Λίνκολν δεν έζησε για να δει την πλήρη εφαρμογή της, η συμβολή του ήταν καθοριστική.
Η Κληρονομιά του Λίνκολν και οι Μακροπρόθεσμες Επιπτώσεις
Ο Λίνκολν δολοφονήθηκε τον Απρίλιο του 1865, λίγες ημέρες μετά την παράδοση των δυνάμεων της Συνομοσπονδίας. Παρόλο που δεν μπόρεσε να καθοδηγήσει τη χώρα κατά την περίοδο της Ανασυγκρότησης, η πολιτική του κληρονομιά διαμόρφωσε το μέλλον των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η κατάργηση της δουλείας δεν έφερε άμεσα πλήρη ισότητα στους Αφροαμερικανούς. Οι δεκαετίες που ακολούθησαν σημαδεύτηκαν από φυλετικές διακρίσεις και την επιβολή των νόμων Jim Crow, που περιόρισαν τα δικαιώματά τους. Ωστόσο, οι θεμελιώδεις αλλαγές που προώθησε ο Λίνκολν, καθώς και η περίοδος της Ανασυγκρότησης, αποτέλεσαν τη βάση για τους μελλοντικούς αγώνες του Κινήματος Πολιτικών Δικαιωμάτων τον 20ό αιώνα.
Συμπέρασμα
Στο The Fiery Trial: Abraham Lincoln and American Slavery, ο Eric Foner προσφέρει μια εις βάθος ανάλυση της μεταμόρφωσης του Αβραάμ Λίνκολν από έναν πολιτικό που αρχικά αντιτασσόταν στην επέκταση της δουλείας, σε έναν ηγέτη που έγινε το σύμβολο της κατάργησής της. Ο Λίνκολν δεν γεννήθηκε καταργητής της δουλείας, αλλά μέσα από τις εμπειρίες του και τις πιέσεις της εποχής του, εξελίχθηκε σε έναν Πρόεδρο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το βιβλίο του Foner παρουσιάζει την πορεία του Λίνκολν όχι ως μια απλή ηρωική ιστορία, αλλά ως μια διαδικασία προσαρμογής και αλλαγής, η οποία επηρέασε βαθιά την πορεία του αμερικανικού έθνους.
